Skale oceny bólu
Rozpoznanie zespołów bólowych
Warunkiem właściwego rozpoznania zespołów bólowych oraz towarzyszących im problemów (np. niesprawność, depresja, bezsenność) jest możliwie najbardziej wielowymiarowa ocena wszelkich czynników biomedycznych, psychologicznych i społecznych, które mogą wpływać na nasilenie bólu, jego charakter, czas trwania, sprawność fizyczną i codzienne funkcjonowanie pacjenta.
Pierwszym elementem standardu postępowania jest ocena bólu, która odbywa się poprzez:
Przeprowadzenie wywiadu z pacjentem
Badanie przedmiotowe i pomocnicze
Standard organizacyjny leczenia bólu wyróżnia cztery skale natężenia bólu:
Skala numeryczna (numerical rating scale – NRS)
Skala numeryczna (numerical rating scale – NRS) – 11-punktowa skala od 0 do 10 punktów, kolejne cyfry uszeregowane są wzdłuż poziomej linii, punkt 0 położony na lewym końcu oznacza „brak bólu”, punkt 10 znajdujący się na prawym końcu określa stwierdzenie: „najsilniejszy ból, jaki można sobie wyobrazić”.
Skala numeryczna NRS jest łatwa w zastosowaniu i rozumiana przez większość pacjentów. Należy poprosić pacjenta, żeby określił nasilenie bólu, wskazując odpowiednią cyfrę na skali, gdzie „0” oznacza „brak bólu”, a „10” a „10” – „najgorszy ból, jaki mogę sobie wyobrazić”. Łatwość używania NRS sprawia, że jest ona najczęściej stosowaną skalą w ocenie zarówno bólu przewlekłego, jak i ostrego.
skala obrazkowa (faces pain scale – FPS)
skala obrazkowa (faces pain scale – FPS) – przedstawiająca kilka wyrazów twarzy za pomocą których ocenia się stopień nasilenia bólu. Przeznaczona jest przede wszystkim dla dzieci, ale także dla pacjentów w wieku podeszłym z niewielkimi lub średnimi deficytami poznawczymi, zaburzeniami wzroku, chorych niepiśmiennych, dyslektycznych i porozumiewających się w innym języku.
skala słowna (verbal rating scale – VRS)
składająca się z kolejno ustawionych cyfr z przypisanymi do nich określeniami stopnia nasilenia bólu: 0 – brak, 1 – lekki, 2 – umiarkow
skala słowna (verbal rating scale – VRS)
składająca się z kolejno ustawionych cyfr z przypisanymi do nich określeniami stopnia nasilenia bólu: 0 – brak, 1 – lekki, 2 – umiarkowany, 3 – silny, 4 – nie do zniesienia.
Wadą tej skali jest to, że określenia w niej zawarte mogą być różnie rozumiane przez pacjentów.
skala wzrokowo-analogowa (visual analogue scale – VAS)
ma postać linijki o długości 10 cm, pozwala na ocenę w skali od 0 ( zupełny brak bólu) do 10 (najsilniejszy wyobrażalny ból). W przypadku skali VAS należy poprosić pacjenta o zaznaczenie stopnia nasilenia bólu na odcinku długości 10 cm (100 mm). Wynik uzyskuje się w centymetrach lub milimetrach. Jeżeli wzdłuż przebiegu linii rozmieszczone są określenia słowne dotyczące stopnia nasilenia bólu, nazywa się ją graficzną skalą opisową. W porównaniu ze skalą numeryczną dla około 10% chorych nie jest ona zrozumiała i nie potrafią oni wybrać odpowiedniego dla siebie punktu na linii.
