Bezpieczeństwo leczenia bólu przewlekłego
Portal informacyjny dla lekarzy na temat właściwego postępowania z pacjentem z dolegliwościami bólowymi.
Bezpieczeństwo leczenia bólu przewlekłego należy rozpatrywać jako stan w którym pacjent z bólem przewlekłym, podczas procesu leczenia nie doznał szkody w postaci niewłaściwej oceny, leczenia i działań niepożądanych tego leczenia. Ponadto nie jest narażony na szkodę w postaci leczenia niezgodnego z aktualną wiedzą i rekomendacjami klinicznymi, braku efektywności i skuteczności tego leczenia oraz dostępności do leczenia.
Jedną z podstawowych metod leczenia bólu jest farmakoterapia. Na podstawie danych dotyczących praktyki stosowania leków rekomendowanych w leczeniu bólu można wskazać, że nadal mamy duży problem z farmakoterapią nieprawidłowo dobraną, co w praktyce oznacza, że nader często pacjent otrzymuje nieoptymalny lek, w nieoptymalnej dawce i nieoptymalnym skojarzeniu, co w konsekwencji nie tylko doprowadza do chronifikacji dolegliwości bólowych, ale także indukuje jatrogenizację polekową i indukuje kaskady przepisywania leków, które możemy scharakteryzować jako leczenie działań/powikłań jednego leku kolejnym lekiem.
PRZYCZYNY NIEOPTYMALNEJ KONTROLI BÓLU SPOWODOWANE SAMOLECZENIEM PACJENTA
- Nieoptymalny wybór leków – niewłaściwe dawkowanie.
- Brak uwzględnienia chorób współistniejących podczas wyboru leku przeciwbólowego.
- Niewłaściwe połączenia leków terapii bólu.
- Lekceważenie ograniczeń i przeciwskazań do stosowania leków.
- Wybór analgetyku indukowany reklamą.
- Lekceważenie ograniczeń i przeciwwskazań do stosowania leków.
- Porada marketingowa w aptece – bo ten lek jest właśnie na promocji, ale nie jest optymalny w bólu, z którym zgłasza się pacjent.
- Stosowanie suplementów diety – nie leczą bólu, natomiast mogą powodować powikłania w leczeniu bólu.
- Korzystanie z receptomatów – interakcje, przeciwwskazania, jatrogenizacja, „pielęgnowanie uzależnień.
- Nieprawidłowa farmakoterapia bólu = wzrost ryzyka chronifikacji bólu
– nieprawidłowe stosowanie paracetamolu – wskazania, dawkowanie, interakcje, droga podania.
Najczęstsze przyczyny, które doprowadzają do nieoptymalnej kontroli bólu
PRZYCZYNY NIEOPTYMALNEJ KONTROLI BÓLU W PODSTAWOWEJ OPIECE ZDROWOTNEJ:
- Nieprawidłowa ocena charakteru bólu i jego przyczyny.
- Defragmentacja wielochorobowości – czyli ocena jedynie bólu bez kontekstu chorób współistniejących.
- Nieoptymalny wybór leku – wybór leku także musi być kontekstowy – pacjent i jego choroba, a nie tylko sama choroba.
- Obawa przed multimodalną terapią bólu.
- Nieprawidłowe połączenia leków.
- Nieprawidłowe dawkowanie leków.
- Brak monitorowania natężenia bólu.
- Jednoczasowe stosowanie leków ograniczających skuteczność analgetyków.
- Opioidofobia – obawa przed stosowaniem leków z grupy analgetyków opioidowych.
- Stosowanie leków, które w skojarzeniu z cechami pacjenta i charakterystyką bólu (patomechanizm, lokalizacja, natężenie bólu) powodują działanie probólowe.
- Stosowanie paracetamolu w bólu zapalnym i trzewnym.
- Interakcje leków stosowanych w leczeniu bólu z innymi jednoczasowo stosowanymi lekami.
- Nieprawidłowe postępowanie w przypadku pacjentów z zespołem BBLD- ból, bezsenność, lęk, depresja.
- Przewlekłe stosowanie leków z grupy benzodiazepin oraz leków nasennych z grupy „Z”.
- Stosowanie leków zbędnych.
- Brak depreskrypcji.
W celu doboru najbardziej skutecznego leczenia i uniknięcia wzrostu ryzyka wystąpienia działań niepożądanych bezwzględnie wskazana jest indywidualizacja wyboru leku przez lekarza.
Aktualnie wskazania dotyczące poprawy jakości i efektywności leczenia bólu
WKAZANIA DOTYCZĄCE POPRAWY JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI LECZENIA BÓLU:
- Prawidłowa i obowiązkowa ocena bólu we wszystkich przypadkach, które tego wymagają.
- Racjonalizacja postępowania multimodalnego u pacjenta z dolegliwościami bólowymi.
- Tworzenie programów edukacyjnych dla lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, ratowników medycznych, pielęgniarek i położnych w celu optymalizacji postępowania u pacjentów z bólem.
- Eliminacja nieprawidłowych zachowań terapeutycznych oraz eliminacja stosowania suplementów diety jako „opcji leczenia bólu”.
- Promocja programów edukacyjnych kierowanych do pacjentów z bólem
Indywidualizacja leczenia bólu powinna uwzględniać zarówno nasilenie i charakter bólu oraz choroby współistniejące i inne w związku z nimi stosowane leki.
